Giờ đây các nhà nghiên cứu Thụy Sĩ đã có thể khiến các tế bào ung thư vú của người biến đổi thành tế bào mỡ trong một nghiên cứu mới trên chuột.
Để đạt được kỳ tích này, nhóm nghiên cứu đã lợi dụng một cách thức khác thường mà các tế bào ung thư sử dụng để di căn; kết quả này của họ chỉ là những bước đầu, nhưng đó là một cách tiếp cận thực sự hứa hẹn.
Hãy tưởng tượng khi bạn bị đứt tay, hoặc khi thai nhi phát triển các cơ quan, các tế bào biểu mô bắt đầu trở nên không còn giống nhau nữa và “lỏng” hơn – do chúng biến thành một loại tế bào gốc gọi là tế bào gốc trung mô và sau đó biệt hóa thành bất kỳ tế bào nào cơ thể cần.
Quá trình này được gọi là quá trình chuyển đổi biểu mô-trung mô (EMT) và người ta đã biết đến từ lâu rằng ung thư có thể sử dụng cả con đường này cũng như con đường ngược lại là chuyển dạng từ trung mô sang biểu mô (MET), để lan khắp cơ thể và di căn.
Các nhà nghiên cứu đã sử dụng những con chuột được cấy một dạng ung thư vú ác tính ở người và điều trị kết hợp cho chúng bằng một loại thuốc trị tiểu đường có tên là rosiglitazone và một thuốc điều trị ung thư gọi là trametinib.
Nhờ những loại thuốc này, khi các tế bào ung thư sử dụng một trong những con đường chuyển dạng đã đề cập ở trên, thì thay vì xâm lấn hay di căn, chúng đã chuyển từ ung thư thành tế bào mỡ – một quá trình hóa mỡ (adipogenesis).
“Các mô hình được sử dụng trong nghiên cứu này đã cho phép đánh giá “sự mỡ hóa” các tế bào ung thư rải rác trong môi trường ngay xung quanh khối u,” nhóm nghiên cứu viết trong bài báo của họ. “Kết quả chỉ ra rằng trong một liệu pháp kết hợp rosiglitazone và trametinib nhắm đặc hiệu đến các tế bào ung thư khiến các tế bào ung thư tăng khả năng chuyển dạng (cancer cell plasticity) và thúc đẩy quá trình hóa mỡ của chúng.”
Mặc dù không phải mọi tế bào ung thư đều biến thành tế bào mỡ, nhưng những tế bào đã trải qua quá trình hóa mỡ thì không thể chuyển dạng trở lại thành ung thư nữa.
“Các tế bào ung thư vú trải qua EMT không chỉ biệt hóa thành tế bào mỡ, mà còn hoàn toàn ngừng tăng sinh”, tác giả hướng dẫn đề tài Gerhard Christofori, nhà hóa sinh tại Đại học Basel, Thụy Sĩ cho biết. “Theo như chúng tôi có thể nói từ các thí nghiệm nuôi cấy dài ngày, các tế bào ung thư biến thành tế bào mỡ vẫn là tế bào mỡ và không biến đổi trở lại tế bào ung thư vú.”
Nhưng chuyện này là thế nào? Khi thuốc trametinib làm tăng quá trình chuyển dạng của các tế bào – chẳng hạn như tế bào ung thư biến thành tế bào gốc – thì nó cũng làm tăng sự chuyển đổi của các tế bào gốc ấy thành tế bào mỡ.
Rosiglitazone ít quan trọng hơn trong quá trình này, nhưng kết hợp với trametinib, nó cũng giúp các tế bào gốc chuyển đổi thành tế bào mỡ.
Nhóm nghiên cứu cho biết: “Liệu pháp biệt hóa tạo mỡ với sự kết hợp của rosiglitazone và trametinib có hiệu quả ức chế sự xâm lấn và di căn của tế bào ung thư trong các mô hình ung thư vú tiền lâm sàng khác nhau ở trên chuột”.
Điều đáng mừng là hai loại thuốc này đã được phê chuẩn bởi FDA, vì thế không khó khăn để đưa các trị liệu này vào các thử nghiệm lâm sàng với những bệnh nhân thực tế.
Điều đó thật thú vị dù rằng chúng ta biết nhiều phương pháp điều trị trên chuột không thực sự hiệu quả hoặc thất bại trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng. Thực tế là cách này áp dụng được trên các tế bào ung thư của người nên chúng ta lại có thêm một chút hy vọng.
Trong khi đó, nhóm nghiên cứu đang điều tra liệu liệu pháp này có kết hợp được với hóa trị liệu hay không và liệu nó có áp dụng được cho các loại ung thư khác hay không.
“Trong tương lai, phương pháp trị liệu sáng tạo này có thể được sử dụng kết hợp với hóa trị liệu thông thường để ngăn chặn cả sự hình thành khối u nguyên phát và sự tiến triển di căn chết người”, Christofori giải thích.
Nhóm nghiên cứu viết: “Đánh giá lâm sàng về tác dụng ức chế của phương pháp điều trị thử nghiệm đối với ung thư vú di căn (và có thể cả tiềm năng của nó trong điều trị ung thư vú giai đoạn IV) sẽ cần kết hợp bổ trợ với hóa trị liệu trong các mô hình ung thư tiến triển tiền lâm sàng”.
“Vì chúng tôi đã sử dụng các loại thuốc được FDA chấp thuận để nghiên cứu hiệu quả tiền lâm sàng của phương pháp điều trị, việc chuyển sang lâm sàng là có khả năng.”
Nghiên cứu được công bố trên Cancer Cell.
Tham khảo:
- Ishay-Ronen, Dana, Maren Diepenbruck, Ravi Kiran Reddy Kalathur, Nami Sugiyama, Stefanie Tiede, Robert Ivanek, Glenn Bantug et al. “Gain fat—lose metastasis: Converting invasive breast cancer cells into adipocytes inhibits cancer metastasis.” Cancer Cell 35, no. 1 (2019): 17-32.
iceberg/tapchisinhhoc.com
Đọc thêm:
