Dùng tế bào ung thư tiêu diệt ung thư
Việc sử dụng ung thử để chiến đấu với ung thư nghe có vẻ phản trực giác, nhưng có một phương pháp cho ý tưởng rõ ràng là điên rồ này đã thành công, theo như những thí nghiệm trên động vật chứng minh lý thuyết đã được báo cáo trên Science Translational Medicine hôm 11 tháng 7. Dùng tế bào ung thư tiêu diệt ung thư
“Đây là một nghiên cứu thú vị chỉ ra rằng các tế bào ung tư tự thân được chỉnh sửa về mặt di truyền có thể được áp dụng theo kiểu con ngựa thành Trojan để vận chuyển TRAIL, một tác nhân tiền đề apoptosis, tới khối u,” nhà ung thư học Angelo Corti tại Đại học Vita-Salute San Raffaele, Milan (Ý), người không liên quan đến nghiên cứu này, viết trong một email tới tạp chí The Scientist. “Phương pháp mới này thể hiện rõ ràng một bước tiến quan trọng trong nghiên cứu ung thư.” Dùng tế bào ung thư tiêu diệt ung thư
TRAIL (tumor necrosis factor-related apoptosis-inducing ligand) – hay phối tử kích hoạt apoptosis liên quan đến nhân tố hoạt tử khối u – là một chất chống ung thư được xác định ở thú có thể gây ra sự chế tế bào đối với nhiều loại tế bào ung thư và vẫn giữ lại các tế bào khỏe mạnh. “Đối với các khối u nhạy cảm với TRAIL, TRAIL là một hoạt chất trị liệu tuyệt vời … Nó rất tiềm năng,” theo nhà nghiên cứu ung thư Gen Sheng Wu tại trường Đại học Y bang Wayne ở Detroit, người không tham gia vào nghiên cứu này. Tuy nhiên, ông bổ sung, TRAIL vẫn chưa được áp dụng nhiều trong lâm sàng bởi vì thời gian nửa sống (half-life) của nó ngắn ngủi và vì thế rất khó vận chuyển một liều thuốc một cách hiệu quả và kéo dài tới khối u. Dùng tế bào ung thư tiêu diệt ung thư
Các tế bào đã được chỉnh sửa tạo ra TRAIL đúng chỗ có thể là một giải pháp cho vấn đề này, và nhà thần kinh học Khalid Shah của trường Đại học Y Harvard cùng cộng sự đã xem xét chính các tế bào ung thư như là ứng viên cho công việc này. Sử dụng chính các tế bào mà họ muốn tiêu diệt “có vẻ là một phương pháp đầy nghịch lý,” Corti viết, nhưng cũng có nhiều lý do để cho ý tưởng này có thể thành công.
Thứ nhất, các tế bào ung thư dễ dàng có thể thu được trong quá trình phẫu thuật cắt bỏ khối u và dễ dàng sinh trưởng trong phòng thí nghiệm, ông Wu cho biết. Các tế bào này cũng được lấy từ chính bệnh nhân, “vì thế sẽ không có sự đào thải miễn dịch.” Một lý do quan trọng nhất đó là các tế bào ung thư có khả năng “quay trở về nhà” một cách tự nhiên, Wu giải thích. Bên cạnh khả năng di cư khắp cơ thể mà nhiều người đã biết đến, tế bào ung thư còn có thể quay trở về và nhận diện được khối u nguyên phát của chúng – hiện tượng được gọi là tumor self-seeding.
Để kiểm chứng ý tưởng này, Shah và các cộng sự đã chỉnh sửa tế bào u nguyên bào thần kinh để vừa tiết TRAIL vừa kháng lại protein này, bằng cách loại đi khả năng biểu hiện thụ thể của TRAIL trên tế bào này. Dĩ nhiên, Shah nói, lợi dụng các tế bào ung thư như là một liệu pháp “chẳng khác nào con dao hai lưỡi” bởi chính chúng có thể tạo ra các khối u mới. Để ngăn chặn khả năng này, nhó đã xây dựng một hệ thống “tự tử” – một enzyme chuyển một loại thuốc tương đối lành tính thành một chất độc hại hoạt động cục bộ, loại bỏ các tế bào liệu pháp khi cơ thể đã nhận được thuốc. Dùng tế bào ung thư tiêu diệt ung thư
Các nhà nghiên cứu đã vận chuyển các tế bào được chỉnh sửa một khoảng cách nhỏ từ khối u tự thân trong cơ thể chuột và thấy bằng chứng rằng tế bào di chuyển về hướng khối u nguyên phát rồi làm tiêu giảm kích thước khối u cũng như cải thiện khả năng sống sót của con vật khi so với các con đối chứng nhận lượng tế bào tương đương nhưng không tiết TRAIL.
Các tế bào ung thư được chỉnh sửa bằng CRISPR (xanh) lần theo các tế bào ung thư nguyên phát (đỏ) trong não. Credit: CSTI/Khalid Shah lab
Mặc dù các tế bào tự thân có thể là lý tưởng để đưa vào áp dụng lâm sàng, Shah cho biết, nhóm của ông cũng tạo ra các tế bào liệu pháp đồng loài (allogenic) sử dụng một dòng tế bào u nguyên bào thần kinh không nhạy cảm với TRAIL, chúng cũng hiệu quả trong việc tiêu diệt khối u ở chuột. Trong một thử nghiệm lâm sàng, các dòng tế bào này có thể tương thích HLA với bệnh nhân để tăng cơ hội hòa hợp về miễn dịch.
“Đây là một ý tưởng thú vị dựng xây dựa trên nghiên cứu trước đó khám phá ra hiện tượng tumor self-seeding cho phép tự động hướng đích bằng các tế bào ung thư được chỉnh sửa,” Renata Pasqualini , thành viên Viện Ung thư Rutgers, người không liên quan đến nghiên cứu này viết trong một email gửi tạp chí The Scientist. Tuy nhiên, “Tiềm năng ứng dụng lâm sàng thực tế còn phụ thuộc và tính an toàn đang được xác định bởi các nghiên cứu khác,” bà cho biết. Dùng tế bào ung thư tiêu diệt ung thư
Ngoài thử nghiệm tính an toàn, “việc sử dụng nhiều vector và các công nghệ thiên về phòng lab để tạo ra tác nhân trị liệu kiểu này có thể bộc lộ một hạn chế khác là khả năng ứng dụng lâm sàng của nó,” Corti viết, “Dẫu sao, kết quả của nghiên cứu này cung cấp một kết quả bảo vệ lý thuyết, có thể thúc đẩy các nghiên cứu xa hơn để khiến quy trình này đơn giản và an toàn …” Dùng tế bào ung thư tiêu diệt ung thư
Nghiên cứu: C. Reinshagen et al., “CRISPR-enhanced engineering of therapy-sensitive cancer cells for self-targeting of primary and metastatic tumors,” Science Translational Medicine, 10:eaao3240, 2018.
Bài viết: The Scientist
Đọc thêm: Trí tuệ nhân tạo trong điều trị ung thư
iceberg (dịch)
tapchisinhhoc.com
No Responses