Một cuộc đại tuyệt chủng mới đang bắt đầu và các nạn nhân đầu tiên của nó đang biến mất nhanh chóng
Trong những năm gần đây, các nhà khoa học đã cảnh báo chúng ta về sự biến mất của một loại sinh vật mà chúng ta nghĩ rằng chúng ta sẽ không ‘nhớ’ chúng lắm – nhưng sự sụt giảm đáng kể của số lượng côn trùng trên khắp thế giới đã trở thành trọng tâm của một báo cáo mới cảnh báo về một sự sụp đổ “thảm khốc” của các hệ sinh thái tự nhiên.
Một đánh giá mới được công bố từ 73 báo cáo về sự suy giảm côn trùng trên khắp thế giới đã phát hiện ra rằng hơn 40% các loài côn trùng đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Để so sánh, tốc độ tuyệt chủng của các loài địa phương nhanh hơn tám lần so với chúng ta thấy ở các loài động vật có xương sống như động vật có vú, chim và bò sát.
Côn trùng đóng một vai trò quan trọng trong chuỗi thức ăn động vật, cũng như thụ phấn cho cây và tái tạo các chất dinh dưỡng trong môi trường. Nếu chúng biến mất, chúng cũng mang theo những con vật khác và đó là một vấn đề lớn trong việc duy trì một thế giới mà tất cả chúng ta đang cùng sống.
“Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy tốc độ suy giảm đáng kể có thể dẫn đến sự tuyệt chủng của 40% các loài côn trùng trên thế giới trong vài thập kỷ tới,” tác giả của nghiên cứu, Francisco Sánchez-Bayo từ Đại học Sydney và Kris Wyckhuys từ Đại học Queensland cho biết.
Theo các nhà nghiên cứu, động lực chính của sự suy giảm lớn này là mất môi trường sống do các hoạt động nông nghiệp ngày càng thâm canh của chúng ta, bao gồm cả việc sử dụng thuốc trừ sâu hạng nặng.
Từ dữ liệu của 73 báo cáo, chủ yếu từ châu Âu và Bắc Mỹ, hai nhà khoa học nhận thấy rằng “đa dạng sinh học của côn trùng đang bị đe dọa trên toàn thế giới”.
Các nhà nghiên cứu viết: “Trừ khi chúng ta thay đổi cách sản xuất thức ăn, toàn bộ côn trùng sẽ đi vào con đường tuyệt chủng trong một vài thập kỷ. Những hậu quả mà nó gây ra đối với các hệ sinh thái của hành tinh là thảm khốc theo cách nói khiêm tốn nhất.”
Khi đất được canh tác mạnh mẽ hơn, các nhà nghiên cứu lưu ý, môi trường sống của côn trùng đã bị xóa sạch – với những cánh đồng trống thay thế các thảm thực vật. Nhóm nghiên cứu cũng chỉ ra quá trình đô thị hóa, biến đổi khí hậu, ô nhiễm và sự gia tăng các loài xâm lấn làm côn trùng là yếu tố góp phần bổ sung.
Khi nói đến sự đóng góp của biến đổi khí hậu, các tác giả lưu ý rằng nhiệt độ ấm lên ở vùng ôn đới có thể có lợi cho một số loài, nhưng ở vùng nhiệt đới, côn trùng không chịu được nhiệt độ cao, và do đó sẽ bị ảnh hưởng nặng hơn.
“Sự nóng lên toàn cầu đã làm tăng số lượng của một số loài bướm ở Bắc Âu, mở rộng phân bố địa lý và gây ra sự dịch chuyển theo chiều cao của một số loài nhất định, nhưng quần thể của một nửa số côn trùng trên thế giới đang giảm ngược xu hướng đó,” họ viết.
Phân tích cho thấy các loài bướm chuyên hóa và bướm đêm là một trong những quần thể bị ảnh hưởng nhiều nhất, và những động vật ăn côn trùng có khả năng là loài đầu tiên bị tác động – chim, bò sát, lưỡng cư và cá.
Mặc dù có những lỗ hổng trong nghiên cứu về số liệu đối với một số loại côn trùng, các tác giả nghiên cứu cho biết không có lý do nào để tin rằng có bất cứ loài côn trùng nào mà một mình nó tạo ra xu hướng chung ấy. Một số ít loài cuối cùng có thể phát triển mạnh, vì kẻ thù côn trùng của chúng biến mất, đặc biệt là các loài như gián và ruồi nhà.
“Điều đáng quan tâm đối với tất cả chúng ta, vì côn trùng là trung tâm của mọi lưới thức ăn, chúng thụ phấn cho phần lớn các loài thực vật, tái tạo các chất dinh dưỡng, kiểm soát sâu bệnh và hơn thế nữa. Dù yêu hay ghét, con người chúng ta không thể tồn tại mà không có côn trùng,” nhà sinh vật học và bảo tồn Dave Goulson từ Đại học Sussex ở Anh, người không tham gia vào nghiên cứu, trả lời với The Guardian.
Chúng ta đã nghe cảnh báo về điều này trước đây: một báo cáo được công bố năm ngoái cho thấy số lượng côn trùng giảm mạnh ở một số khu vực trên thế giới. Bây giờ rõ ràng đó là một vấn đề đã trở nên sâu rộng cần được giải quyết khẩn cấp.
Trên thực tế, sự diễn biến đáng báo động này là một phần của cái mà các nhà khoa học đang nhắc tới gần đây, đại tuyệt chủng hiện đại: số lượng loài giảm đáng kể trên tất cả các loại động vật và thực vật, ở một quy mô mà chúng ta mới chỉ ghi nhận năm lần trong bốn tỷ năm qua.
Trong khi các lần tuyệt chủng hàng loạt trước đây bị gây ra bởi kỷ băng hà và núi lửa phun trào, thì lần này sẽ phần lớn quy cho hoạt động của con người, các nhà khoa học cho biết – và chúng ta có thể đưa côn trùng ra làm ví dụ.
Trừ khi chúng ta bắt đầu hạn chế một cách nghiêm túc các tác động của chúng ta đối với hành tinh, nếu không tương lai sẽ thực sự đen tối. Các nhà nghiên cứu đang kêu gọi một sự thay đổi lớn đối với các hoạt động nông nghiệp của con người trước khi quá muộn.
Nghiên cứu đã được công bố trên Biological Conservation.
Tham khảo
- Sánchez-Bayo, F., & Wyckhuys, K. A. (2019). Worldwide decline of the entomofauna: A review of its drivers. Biological Conservation, 232, 8-27.
tapchisinhhoc.com
Đọc thêm
