Bệnh gout là một dạng viêm khớp gây ra viêm và đau dữ dội ở các khớp như đầu gối, bàn chân, mắt cá chân hoặc cổ tay và đặc biệt là ở phần gốc của ngón chân cái.
Bệnh gout là một phản ứng xảy ra khi một chất hóa học gọi là axit uric hình thành các tinh thể urat natri trong khớp. Các tinh thể cũng có thể hình thành trong dây chằng và gân xung quanh khớp, cũng như bên dưới da.
Bệnh gout thường chỉ ảnh hưởng đến một khớp trong cơ thể, nhưng đôi khi có thể liên quan đến nhiều khớp, trong trường hợp này, tình trạng này được gọi là bệnh gout đa khớp. Điều này có nhiều khả năng phát triển ở những người lớn tuổi và đặc biệt là ở phụ nữ.
Căn bệnh phổ biến này ảnh hưởng đến khoảng một trong số 15 nam giới và một trong số 35 phụ nữ, thường ở độ tuổi từ 30 đến 60 tuổi. Ở nam giới, tình trạng này có xu hướng xảy ra sau tuổi dậy thì, trong khi ở nữ giới, bệnh khó phát triển trước khi mãn kinh. Trong khoảng 1/10 trường hợp, những người bị bệnh gút có tiền sử gia đình mắc bệnh này.
Đối với nhiều người mắc bệnh gout, tình trạng đau đớn và suy nhược đến mức hạn chế các hoạt động đơn giản hàng ngày và có thể dẫn đến việc mọi người phải nghỉ làm.
Nội dung
Dấu hiệu bị gout
Một trong những triệu chứng chính của bệnh gút là đau cấp tính ở khớp bị ảnh hưởng. Điều này thường xảy ra ở khớp ngón chân cái, mặc dù bất kỳ khớp nào trên cơ thể cũng có thể bị ảnh hưởng.
Các triệu chứng khác bao gồm đỏ, nóng và sưng ở vùng khớp.
Các triệu chứng thường phát triển nhanh chóng và cơn đau trở nên dữ dội nhất chỉ trong vòng 6 đến 24 giờ sau khi khởi phát. Đây được gọi là “cơn gút”.
Các triệu chứng có thể kéo dài từ ba đến mười ngày, sau đó khớp bắt đầu cảm thấy bình thường trở lại và cơn đau giảm dần. Một người có thể chỉ trải qua một cơn gút, bệnh tự khỏi mà không cần điều trị, nhưng hầu hết những người phát triển tình trạng này có khả năng bị các đợt tấn công tiếp theo ở giai đoạn sau.
Các cơn gút thường xảy ra vào nửa đêm hoặc sáng sớm, người bệnh thức dậy có cảm giác ngón chân cái sưng tấy và mềm đến mức không thể chịu nổi ngay cả khi đặt tấm ga trải giường lên. Giữa các cơn gút, bạn sẽ không có bất kỳ triệu chứng nào.
Da cũng có thể đỏ và bóng, thậm chí bong tróc trong trường hợp bị viêm nặng.
Đôi khi, mệt mỏi, chán ăn và sốt nhẹ kèm theo cơn gút cấp.
Nếu người bị bệnh gout không điều trị kịp thời và dứt điểm, bệnh có thể trở thành mãn tính. Các cục cứng gọi là “tophi” cuối cùng có thể phát triển trong khớp của bạn, da và mô mềm xung quanh chúng. Những cặn bẩn này có thể làm hỏng khớp vĩnh viễn.
Nguyên nhân bị gout và cơ chế bệnh sinh
Axit uric được hình thành trong cơ thể như một sản phẩm phân hủy của các chất được gọi là purin.
Các nhân purin được tìm thấy trong các loại thực phẩm như thịt đỏ, động vật có vỏ và nội tạng, cũng như một số loại rượu bao gồm bia và bia đen.
Một trong những yếu tố phổ biến nhất liên quan đến sự phát triển của bệnh gút là uống quá nhiều rượu, đặc biệt là bia.
Các nhân purin được tìm thấy trong thực phẩm thường chiếm tới 10% tổng số nhân purin được tìm thấy trong cơ thể.
Khi các tế bào dư thừa bị phá vỡ hoặc trong quá trình tiêu hóa thức ăn, purin được chuyển hóa thành axit uric, được vận chuyển trong máu dưới dạng muối urat.
Urat thường được đào thải qua thận.
Tuy nhiên, nếu axit uric được sản xuất quá mức hoặc nếu quá trình bài tiết urat bị tổn hại, axit uric có thể tích tụ đến mức bất thường trong máu. Sau vài năm, các tinh thể urat natri cứng và hình kim sau đó hình thành.
Các tinh thể urat hình thành có thể gây kích ứng lớp màng mềm của khớp được gọi là bao hoạt dịch, gây viêm và đau khớp. Trong trường hợp mắc bệnh gút lâu năm hoặc mãn tính, một số tinh thể cũng có thể kết tụ lại với nhau tạo thành cục ở phần thịt mềm của bàn chân, khuỷu tay, bàn tay hoặc dái tai.
Những phần tích tụ tinh thể lắng đọng này được gọi là “tophi”.
Những hạt tophi này cuối cùng có thể gây ra những tổn thương không thể phục hồi cho sụn khớp và xương bên cạnh, dẫn đến đau và cứng bất cứ khi nào khớp được sử dụng.
Nếu nồng độ urat trong máu đủ cao, các chất lắng đọng tương tự có thể bắt đầu tích tụ trong thận, cuối cùng dẫn đến sỏi thận gây đau đớn.
Thông thường, nguyên nhân của nồng độ urat trong máu cao là do bài tiết urat qua nước tiểu không đủ, nhưng các nguyên nhân khác bao gồm chế độ ăn nhiều axit uric, căng thẳng, ăn kiêng, mất nước, chấn thương, bệnh dai dẳng và sử dụng một số loại thuốc như thuốc lợi tiểu hoặc aspirin.
Không chỉ có vậy, người mắc bệnh gout có nguyên nhân do di truyền thường có xu hướng tạo ra quá nhiều axit uric.
Không phải ai có nồng độ urat trong máu cao đều mắc bệnh gút, nhưng điều này có nhiều khả năng xảy ra nếu một người thừa cân.
Tuân theo một chế độ ăn uống lành mạnh và duy trì cân nặng bình thường có thể làm giảm khả năng phát triển bệnh gút.
Chẩn đoán bệnh gout
Một xét nghiệm máu đơn giản có thể được thực hiện để xác định xem một người có nồng độ axit uric trong máu cao hay không, nhưng chỉ điều này là không đủ để chẩn đoán cơn gút.
Chẩn đoán được xác nhận bằng cách sử dụng một xét nghiệm cụ thể hơn để phân tích chất lỏng từ khớp liên quan. Chất lỏng được hút và sau đó được đánh giá bằng kính hiển vi để tìm bất kỳ tinh thể urat nào đã hình thành.
Điều trị bệnh gout
Bệnh gút là một trong số ít các dạng viêm khớp có thể được điều trị để tránh làm tổn thương thêm các khớp.
Các trường hợp nhẹ của bệnh gút đôi khi có thể được ngăn ngừa chỉ thông qua thay đổi chế độ ăn uống, nhưng những người bị bệnh gút tái phát cần tuân thủ một liệu trình điều trị lâu dài để ngăn chặn các cuộc tấn công và bất kỳ biến chứng liên quan nào như tổn thương xương, sụn hoặc thận.
Để giảm các triệu chứng của viêm và đau khớp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống viêm không steroid (NSAID), colchicine hoặc corticosteroid.
Những người bị bệnh gout ở thể nhẹ có thể tránh các tác dụng phụ không mong muốn của các thuốc NSAID bằng cách thực hiện thay đổi lối sống được khuyến nghị như giảm cân, giảm uống rượu và giảm lượng thức ăn giàu purin như hải sản, nội tạng hoặc thịt đỏ.
Những người nhận thấy các cơn gút vẫn xảy ra thường xuyên sẽ được kê đơn thuốc dài hạn để đảm bảo mức urat trong máu của họ được hạ xuống.
Tổng kết lại: bệnh gout là rối loạn chuyển hóa đạm, thừa đạm khiến nồng độ axit uric tăng cao. Nguyên nhân chính gây nên bệnh gout phần lớn vẫn là do ăn uống. Chính vì vậy những người có tỷ lệ bị gout cao nhất thường là những người có điều kiện, ăn uống dư thừa chất. muốn chữa dứt điểm, tận gốc bệnh Gout, thì phải giải quyết bài toán khắc chế được quá trình chuyển hóa đạm, dung nạp đạm từ con đường ăn uống. Từ đó sẽ kiểm soát được axit uric ngay từ đầu vào, kiểm soát bệnh từ gốc.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gout/symptoms-causes/syc-20372897
- http://www.nhs.uk/conditions/Gout/Pages/Introduction.aspx
- http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/tutorials/gout/id219104.pdf
- http://www.cdc.gov/nchs/ppt/icd9/att7CroftSep08.pdf
- http://www.arthritis.ca/document.doc?id=78
- http://www.ukgoutsociety.org/all_about_gout.htm
- http://www.bupa.co.uk/health-information/directory/g/gout
Theo: News Medical
Biên dịch: Hương Giang
www.tapchisinhhoc.com
