Thuốc kháng virus là gì?

Thuốc kháng virus là gì?

Thuốc kháng virus là thuốc giúp cơ thể bạn chống lại một số loại virus có thể gây bệnh. Thuốc kháng virus cũng có tác dụng phòng ngừa. Chúng có thể bảo vệ bạn khỏi bị nhiễm virus hoặc lây virus sang người khác.

Virus là gì?

Virus là tác nhân truyền nhiễm cực nhỏ (vi mô) chỉ phát triển và nhân lên bên trong tế bào sống của sinh vật.

Một ví dụ về virus gần đây nhất chính là virus SARS-CoV-2 gây bệnh nhiễm trùng đường hô hấp (COVID-19) mà cả thế giới vừa trải qua những năm 2019-2021.

Virus có các thụ thể cho phép chúng gắn vào các tế bào (vật chủ) khỏe mạnh trong cơ thể bạn.

Khi virus bám vào và xâm nhập vào tế bào chủ, nó có thể sao chép (tạo bản sao của chính nó).

Tế bào chủ chết và virus lây nhiễm sang các tế bào khỏe mạnh khác.

Xem thêm: 

• Tổng quan về virus – P1
• Tổng quan về virus – P2
• Tổng quan các loại virus cúm thường gặp

Đôi khi, virus vẫn tồn tại trong tế bào chủ mà không nhân lên hoặc làm hỏng nó. Virus vẫn còn đó (có nghĩa là bạn có thể lây nhiễm) nhưng bạn không có triệu chứng. Loại virus tiềm ẩn hoặc không hoạt động này có thể hoạt động bất cứ lúc nào và gây ra các triệu chứng hoặc truyền sang người khác.

Cách thức lây lan của virus phụ thuộc vào loại virus.

Virus có thể lây lan qua: phương thức lây lan của virus (khác nhau tùy theo loại virus):

• Các dịch sinh phẩm của người nhiễm bệnh như máu, nước tiểu, phân, chất nôn mửa, dịch âm đạo, tinh dịch và nước bọt.
• Vết cắn của bọ (truyền virus từ nước bọt của bọ vào máu người).
• Tiếp xúc da kề da, bao gồm cả quan hệ tình dục.

Thuốc kháng virus hoạt động như thế nào?

Thuốc kháng virus hoạt động khác nhau tùy thuộc vào loại thuốc và loại virus. Thuốc kháng virus có thể:

• Chặn các thụ thể để virus không thể liên kết và xâm nhập vào các tế bào khỏe mạnh.
• Tăng cường hệ miễn dịch , giúp cơ thể chống lại nhiễm virus.
• Giảm tải lượng virus (lượng virus hoạt động) trong cơ thể.

Thuốc kháng virus điều trị bệnh gì?

Hầu hết các loại virus đều bị loại bỏ mà không cần dùng thuốc kháng virus. Các bác sĩ thường kê toa thuốc kháng virus để điều trị các bệnh nhiễm virus mãn tính hoặc đe dọa tính mạng, bao gồm:

• Các loại virus Corona như COVID-19
• Ebola
• Cúm, bao gồm cả H1N1 (cúm lợn).
• Mụn rộp sinh dục
• Viêm gan B và viêm gan C
• Virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV)

Thuốc kháng virus có thể chữa khỏi bệnh nhiễm virus?

Thuốc kháng virus có thể làm giảm các triệu chứng và rút ngắn thời gian bạn bị bệnh do nhiễm virus như cúm và Ebola. Chúng có thể loại bỏ cơ thể bạn khỏi những loại virus này.

Nhiễm virus như HIV, viêm gan và mụn rộp là mãn tính. Thuốc kháng virus không thể loại bỏ virus tồn tại trong cơ thể bạn.

Tuy nhiên, thuốc kháng virus có thể làm cho virus ở trạng thái tiềm ẩn (không hoạt động) nên bạn có ít triệu chứng, nếu có. Các triệu chứng phát triển khi bạn dùng thuốc kháng virus có thể ít nghiêm trọng hơn hoặc biến mất nhanh hơn.

Thuốc kháng virus có thể ngăn ngừa sự lây lan của nhiễm virus không?

Có, thuốc kháng virus có thể giúp bạn không bị nhiễm một số bệnh nhiễm virus sau khi bị nghi ngờ hoặc đã biết phơi nhiễm. Ví dụ: dùng thuốc chống virus cụ thể:

• Trong thời kỳ mang thai làm giảm nguy cơ người mẹ truyền HIV cho trẻ sơ sinh (trẻ sơ sinh cũng được dùng thuốc kháng virus sau khi sinh).
• Hàng ngày làm giảm nguy cơ lây bệnh mụn rộp hoặc HIV cho người khác hoặc nhiễm HIV từ bạn tình bị nhiễm bệnh.
• Trong vòng 72 giờ kể từ khi có nguy cơ phơi nhiễm HIV có thể làm giảm nguy cơ bị nhiễm bệnh.
• Trong vòng 48 giờ sau khi tiếp xúc với virus cúm, bạn có thể không bị bệnh.

Các dạng bào chế của thuốc kháng virus

Hầu hết các loại thuốc chống virus đều là thuốc uống mà bạn có thể nuốt. Nhưng bạn cũng có thể nhận được thuốc kháng virus ở các dạng bào chế khác như:

• Thuốc nhỏ mắt
• Bột hít
• Tiêm bắp
• Tiêm truyền tĩnh mạch
• Thuốc mỡ hoặc kem bôi da

Dùng thuốc kháng virus trong bao lâu?

Thời gian điều trị khác nhau tùy thuộc vào loại thuốc kháng virus và tình trạng nhiễm virus. Bạn có thể cần một liều thuốc tiêm tĩnh mạch hoặc thuốc uống trong một tuần.

Những người mắc bệnh mãn tính như HIV có thể dùng thuốc kháng virus hàng ngày suốt đời. Phác đồ dùng thuốc này giữ cho virus không hoạt động. Thuốc cũng có thể ngăn chặn virus lây nhiễm cho người khác.

Sự khác biệt giữa thuốc kháng sinh và thuốc kháng virus

Thuốc kháng sinh giúp hệ thống miễn dịch chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn. Vi khuẩn thường sinh sản bên ngoài tế bào, giúp thuốc dễ dàng nhắm mục tiêu vào chúng hơn. Một loại kháng sinh thường có thể điều trị nhiều loại bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn khác nhau. Nhưng thuốc không có tác dụng với virus.

Mỗi loại thuốc kháng virus chỉ có tác dụng chống lại một loại virus cụ thể. Bởi vì virus bên trong tế bào khó nhắm mục tiêu hơn nên việc phát triển thuốc chống virus khó khăn hơn. Có nhiều virus hơn thuốc kháng virus để điều trị chúng.

Các tác dụng phụ tiềm ẩn của thuốc kháng virus

Tác dụng phụ của thuốc kháng virus khác nhau tùy thuộc vào loại thuốc và cường độ (liều lượng):

• Ho
• Khô miệng
• Tiêu chảy
• Chóng mặt
• Mệt mỏi
• Nhức đầu
• Mất ngủ
• Đau khớp hoặc đau cơ
• Buồn nôn và nôn
• Phát ban da

Kháng virus là gì?

Bỏ liều hoặc bắt đầu và ngừng thuốc kháng virus có thể cho phép virus thay đổi/thích nghi để thuốc kháng virus không còn hiệu quả. Đây là tình trạng kháng thuốc kháng virus. Những người dùng thuốc kháng virus trong thời gian dài dễ bị kháng thuốc hơn.

Ai không nên dùng thuốc kháng virus?

Thuốc kháng virus là loại thuốc tương đối an toàn.

Trẻ em từ hai tuần tuổi, cũng như những người đang mang thai và đang cho con bú, có thể dùng một số loại thuốc kháng virus. Hướng dẫn về những người không nên dùng thuốc kháng virus khác nhau tùy thuộc vào loại thuốc. 

Các bác sĩ sẽ xác định liệu thuốc kháng virus có an toàn cho bạn hay không.

*** Thông tin chỉ có giá trị tham khảo. Không thay thế chỉ định của bác sĩ chuyên khoa ***