Cao ngựa bạch từ lâu đã được xem là một dược liệu quý trong cả Đông y và y học hiện đại, nổi bật với tác dụng bổ xương, dưỡng tủy, tăng cường sinh lực và phục hồi sức khỏe cho người bệnh. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về thành phần, công dụng thực sự và cách sử dụng đúng của loại cao đặc biệt này. Trong bài viết hôm nay, chúng tôi sẽ cùng bạn khám phá tất tần tật những gì cần biết về cao ngựa bạch: từ nguồn gốc, thành phần, tác dụng theo Đông – Tây y, cho đến cách dùng, giá bán, cách phân biệt hàng thật – giả, cũng như các lưu ý khi sử dụng.
Nội dung
- 1 Cao ngựa bạch là gì? Nguồn gốc và cách chế biến
- 2 Thành phần dinh dưỡng của cao ngựa bạch
- 3 Tác dụng của cao ngựa bạch theo Đông y
- 4 Tác dụng của cao ngựa bạch theo Tây y
- 5 Không phải ai cũng dùng được cao ngựa bạch
- 6 Cách sử dụng cao ngựa bạch đúng cách
- 7 Giá cao ngựa bạch hiện nay bao nhiêu?
- 8 Cách phân biệt cao ngựa bạch thật và giả
- 9 Cao ngựa bạch có tác dụng phụ không?
Cao ngựa bạch là gì? Nguồn gốc và cách chế biến
Cao ngựa bạch là loại cao được nấu từ xương của ngựa bạch (ngựa có lông trắng toàn thân, mắt hồng, thường hiếm và được nuôi dưỡng đặc biệt).
Theo các chuyên gia về Đông y, không phải bất kỳ giống ngựa bạch nào đều quý giá và đem đến hiệu quả cho người dùng. Chỉ có loài ngựa bạch sống trên cao nguyên Tây Tạng mới là những con ngựa quý được nhắc tới trong các tài liệu cổ. Lý do là vì giống ngựa ở Tây Tạng có nguồn thức ăn vô cùng đặc biệt là cỏ đông trùng hạ thảo tự nhiên, do đó mang lại giá trị dược liệu cao hơn hẳn so với những giống ngựa bạch khác.
Quy trình nấu cao ngựa bạch truyền thống có thể kéo dài từ 6–12 tiếng hoặc hơn, nhằm chiết tách tối đa các hoạt chất có trong xương, tủy và sụn ngựa.
Để đảm bảo chất lượng, xương ngựa phải đảm bảo các tiêu chí:
- Là xương của ngựa trưởng thành, khỏe mạnh
- Được rửa sạch, tẩy mùi tanh và ninh cùng một số vị thuốc bắc tùy bài gia truyền
- Nấu trong nồi áp suất hoặc nồi đất theo phương pháp cổ truyền
Thành phẩm là loại cao đặc sánh, màu nâu cánh gián, có mùi thơm ngậy, được đổ vào khuôn bảo quản để dùng dần.
Thành phần dinh dưỡng của cao ngựa bạch
Cao ngựa bạch có hàm lượng dinh dưỡng rất cao, nổi bật là:
Thành phần | Hàm lượng trung bình | Tác dụng chính |
Collagen type I, II | 25–35% | Tái tạo mô liên kết, da, khớp |
Canxi hữu cơ | 10–15% | Chống loãng xương, tăng mật độ xương |
Phospho, Magie, Kẽm | 5–10% | Tăng miễn dịch, chống viêm |
Acid amin thiết yếu (glycine, proline, lysine) | 20–30% | Tái tạo mô và protein nội sinh |
Chondroitin – Glucosamine tự nhiên | Thấp | Giúp tái tạo sụn khớp, chống thoái hóa |
Chất béo, tủy xương | 5–10% | Cung cấp năng lượng, dưỡng chất đặc hiệu |
*** Xem thêm: Cao ban long là gì?
Tác dụng của cao ngựa bạch theo Đông y
Nhiều năm trở lại đây, trước những nhu cầu về cao ngựa bạch, nhiều nhà bán hàng đã chia sẻ những thông tin gây huyễn hoặc về cao ngựa bạch, thổi phồng tác dụng của loại dược liệu này như một thần dược trị bách bệnh. Tuy nhiên quan niệm này là hoàn toàn sai lầm, cao ngựa bạch không hề có công dụng đối với tất cả bệnh tật.
Theo Đông y, cao ngựa bạch có đặc điểm:
- Vị ngọt, tính ấm, vào kinh Can – Thận – Tỳ
- Không độc, dùng lâu dài giúp bổ gân xương, dưỡng huyết, mạnh tinh
Theo Giáo sư Đỗ Tất Lợi, cao ngựa bạch có rất nhiều công dụng quý giá như bồi bổ cho trẻ em biếng ăn, phụ nữ sau sinh, người mới ốm dậy, chống suy nhược cơ thể,.. Trong đó nổi bật nhất là tác dụng mạnh gân cốt, giúp xương khớp khỏe mạnh.
Cao ngựa bạch được nấu từ xương ngựa là nguồn cung cấp canxi hữu cơ, keratin, oscein, phosphat rất dồi dào. Việc bổ sung canxi thông qua cao ngựa bạch có tác dụng đặc biệt tốt cho những trường hợp còi xương, suy dinh dưỡng ở trẻ em, người già bị đau nhức xương khớp hoặc một số các bệnh về xương khác. Sử dụng cao ngựa bạch cho người bị loãng xương sẽ giúp xương cốt chắc khỏe và tăng sinh xương.
Đối với các chứng bệnh về khớp, cao ngưa bạch giúp cung cấp một lượng lớn acid condroietin sunfuaric. Đây được coi là thành phần chính tạo nên sụn khớp, giúp ngăn ngừa tình trạng thoái hóa khớp, phục hồi những khớp bị bào mòn, tổn thương.
Phó Giáo sư Tiến sĩ Trần Đáng – chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam chia sẻ, trong thành phần của cao ngựa bạch có chứa tới 17 loại axit amin thiết yếu cho cơ thể. Trong đó có đến 10 loại axit amin mà cơ thể con người không thể tự tổng hợp được. Nhờ đó giúp tăng cường sức đề kháng và cải thiện hệ miễn dịch cho cơ thể, củng cố sự chắc khỏe của xương khớp và hỗ trợ điều trị các bệnh về xương hiệu quả.
Tác dụng của cao ngựa bạch theo Tây y
Các nghiên cứu hiện đại cho thấy cao ngựa bạch chứa nhiều thành phần sinh học có giá trị:
- Bổ sung collagen tự nhiên: Giúp tái tạo mô sụn, da, giảm thoái hóa khớp
- Hỗ trợ loãng xương, xương yếu: Do chứa canxi hữu cơ và phospho dễ hấp thu
- Tăng cường miễn dịch: Nhờ kẽm, magie, sắt giúp tái tạo tế bào miễn dịch
- Hỗ trợ sinh lý nam: Một số nghiên cứu sơ bộ cho thấy tăng chất lượng tinh trùng ở nam giới dùng cao động vật
- Hồi phục thể lực: Nhờ protein và acid amin thiết yếu
Không phải ai cũng dùng được cao ngựa bạch
Cao ngựa bạch tuy rất bổ dưỡng và có tác dụng tuyệt vời đối với các chứng bệnh về xương khớp, tuy nhiên không phải ai cũng có thể sử dụng loại dược liệu này.
Cao ngựa bạch có thể dùng cho trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn, bao gồm cả người cao tuổi. Tuy nhiên, liều lượng sử dụng sẽ khác nhau tùy theo độ tuổi và tình trạng sức khỏe của mỗi người.
Khuyến nghị nên dùng
- Người trung niên – cao tuổi bị đau nhức xương khớp
- Người sau phẫu thuật, mới ốm dậy
- Trẻ em còi xương, chậm lớn
- Nam giới yếu sinh lý, tinh trùng yếu
- Người lao động nặng, vận động viên
Những người không nên dùng
Do trong thành phần có chứa nhiều chất đạm nên tuyệt đối không sử dụng cao ngựa bạch cho:
- Người béo phì, rối loạn lipid máu
- Người bị gout, tăng axit uric
- Người đang điều trị bệnh thận, gan nặng
- Người dị ứng với collagen động vật
- Những bệnh nhân bị giời leo
- Trẻ em dưới 6 tháng tuổi
Ngoài ra, khi sử dụng cao ngựa bạch bạn nên kiêng 1 số thực phẩm tanh như tôm, cua, cá,… và các gia vị có tính cay nóng, 1 số loại rau như rau muống, măng, đậu xanh.
Người cao huyết áp có dùng được cao ngựa không?
Người bị cao huyết áp có thể dùng cao ngựa nói chung và cao ngựa bạch nói riêng, nhưng cần thận trọng và tham khảo ý kiến bác sĩ. Cao ngựa có thể hỗ trợ điều trị một số bệnh, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến huyết áp. Việc sử dụng cần được cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Cao ngựa cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ, đặc biệt là đối với người bị cao huyết áp:
- Tăng huyết áp: Cao ngựa có thể làm tăng huyết áp ở một số người, đặc biệt là những người có tiền sử bệnh tim mạch.
- Tác dụng phụ khác: Một số người có thể gặp các tác dụng phụ khác như khó tiêu, đầy bụng, nóng trong người khi sử dụng cao ngựa.
Do vậy, trước khi sử dụng cao ngựa, người bị cao huyết áp nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn cụ thể về liều lượng và cách sử dụng phù hợp.
Cách sử dụng cao ngựa bạch đúng cách
Liều dùng phổ biến:
- Người lớn: 5–10g/ngày, chia làm 1–2 lần
- Trẻ em từ 5–12 tuổi: 2–5g/ngày
Cách sử dụng:
- Ăn trực tiếp: cắt lát mỏng, ngậm hoặc nuốt
- Hấp cơm: cho vào bát cơm nóng
- Pha nước ấm: như cách dùng cao hổ cốt
- Nấu canh, hầm với thuốc bắc (nếu dùng bài thuốc bổ)
Lưu ý: Không nên dùng quá liều trong thời gian dài, đặc biệt với người có cơ địa nhạy cảm hoặc bệnh lý nền.
Nên ăn cao ngựa vào lúc nào?
Thời điểm hoàn hảo nhất để ăn cao ngựa là trước mỗi bữa ăn khoảng 30 phút, lúc dạ dày của chúng ra đang rỗng. Điều này sẽ giúp cơ thể hấp thụ các dưỡng chất của cao ngựa tốt hơn. Nên sử dụng 2 lần 1 ngày, thường là trước bữa trưa và bữa tối.
Cách ngâm cao ngựa với rượu trắng
Để ngâm rượu cao ngựa, bạn cần thái mỏng 100g cao ngựa và ngâm trong 1 lít rượu trắng (40 độ) trong bình thủy tinh kín. Ngâm khoảng 1-2 ngày nếu cao đã thái mỏng, hoặc 3 ngày nếu để nguyên miếng. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần một chén nhỏ (20ml).
Quy trình ngâm rượu cao ngựa:
1. Chuẩn bị:
- 100g cao ngựa (có thể thái mỏng hoặc để nguyên miếng).
- 1 lít rượu trắng (40 độ, nên dùng rượu nếp lên men tự nhiên).
- Bình thủy tinh có nắp đậy kín.
2. Thực hiện:
- Cho cao ngựa vào bình thủy tinh. Nếu cao đã thái mỏng, quá trình ngâm sẽ nhanh hơn, thường chỉ cần 1-2 ngày là có thể sử dụng được. Nếu để nguyên miếng, nên ngâm khoảng 3 ngày để cao tan hết.
- Đổ rượu vào bình, đậy kín nắp.
3. Sử dụng:
- Sau khi ngâm, rượu cao ngựa có màu trắng sữa, mùi thơm ngon, dễ uống.
- Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 1 chén nhỏ (20ml).
- Nên uống trước bữa ăn 30 phút.
Giá cao ngựa bạch hiện nay bao nhiêu?
Giá cao ngựa bạch thường dao động từ 850.000 đến 1.200.000 đồng một lạng. Tuy nhiên, giá cả có thể thay đổi tùy thuộc vào nhiều yếu tố như chất lượng, nguồn gốc, và nhà cung cấp. Một số mức giá tham khảo:
Loại cao | Giá bán lẻ (VNĐ/100g) | Đặc điểm |
Cao ngựa bạch nguyên chất 100% | 850.000 – 1.200.000 | Đặc, nâu sẫm, mùi thơm xương |
Cao có pha trộn (lợn, bò…) | 300.000 – 500.000 | Loãng, không thơm, giá rẻ |
Cao giả (bột gelatin + phẩm màu) | < 200.000 | Không tan hết khi đun, hôi |
Yếu tố ảnh hưởng đến giá cao ngựa bạch:
- Chất lượng ngựa: Ngựa bạch có giá trị cao hơn ngựa thường, và cao ngựa bạch nguyên chất, có nguồn gốc rõ ràng, sẽ có giá cao hơn.
- Nguồn gốc ngựa: Ngựa bạch thuần chủng, có nguồn gốc từ các vùng nuôi uy tín, thường có giá cao hơn so với ngựa không rõ nguồn gốc.
- Quy trình nấu cao: Cách nấu cao cũng ảnh hưởng đến giá thành, cao được nấu theo phương pháp truyền thống, đảm bảo chất lượng sẽ có giá cao hơn.
- Thương hiệu và nhà cung cấp: Các thương hiệu uy tín, có kinh nghiệm trong việc nấu và phân phối cao ngựa bạch, thường có giá ổn định hơn.
- Tình trạng khan hiếm: Ngựa bạch là loại ngựa có số lượng ít, nên cao ngựa bạch cũng thường khan hiếm và có giá cao.
Một số lưu ý khi mua cao ngựa bạch:
- Nên tìm hiểu kỹ về nguồn gốc, chất lượng và uy tín của nhà cung cấp trước khi mua.
- Nên mua cao ngựa bạch ở các cơ sở có địa chỉ rõ ràng, có giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ.
- Cần kiểm tra kỹ chất lượng cao trước khi mua, cao ngựa bạch chuẩn thường có màu vàng nâu, đặc, không có mùi hôi.
- Tránh mua cao ngựa bạch không rõ nguồn gốc, giá rẻ bất thường, vì có thể là cao giả, kém chất lượng.
Mua cao ngựa bạch ở đâu uy tín, chất lượng?
Gợi ý các địa chỉ uy tín:
- Trung tâm dược liệu cổ truyền có giấy kiểm nghiệm
- Các nhà thuốc Đông y lâu năm
- Đặt hàng tại vùng núi phía Bắc (Cao Bằng, Hà Giang) nơi nuôi ngựa bạch nhiều
- Website chính hãng có mã QR truy xuất nguồn gốc
Khi mua nên yêu cầu giấy tờ chứng minh nguồn gốc, kết quả kiểm định thành phần, và hạn sử dụng rõ ràng.
Cách phân biệt cao ngựa bạch thật và giả
Tiêu chí | Cao thật | Cao giả |
Mùi | Thơm nhẹ mùi xương ninh | Mùi hóa chất hoặc tanh bất thường |
Màu sắc | Nâu sẫm, bóng nhẹ | Đen hoặc vàng đục, loang lổ |
Độ tan | Tan hoàn toàn trong nước nóng | Có cặn, vón cục |
Khi đốt | Cháy khét như đốt sừng | Cháy mùi nhựa, khói đen nhiều |
Giá bán | từ 850k/100g | giá rẻ |
Cao ngựa bạch có tác dụng phụ không?
Cao ngựa bạch không độc, nhưng vẫn có thể gây tác dụng phụ nếu:
- Dùng quá liều: gây tiêu chảy, đầy bụng, khó tiêu
- Cơ địa nhạy cảm: nổi mẩn, dị ứng
- Người bị gout: có nguy cơ tăng acid uric
- Phụ nữ mang thai, cho con bú: nên hỏi ý kiến bác sĩ
Nếu cơ thể “nóng trong” khi dùng cao, có thể phối hợp thêm chè đắng, mướp đắng hoặc râu ngô để điều hòa.
Như vậy, chúng ta có thể thấy rằng:
Cao ngựa bạch là món quà quý từ thiên nhiên, kết hợp giữa giá trị dinh dưỡng cao và công dụng bổ dưỡng theo Đông – Tây y. Khi sử dụng đúng cách, đây là giải pháp tự nhiên hiệu quả để hỗ trợ xương khớp, tăng cường sinh lực, phục hồi sức khỏe và làm đẹp da. Tuy nhiên, người tiêu dùng cần lựa chọn địa chỉ mua uy tín, đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và tư vấn y học, tránh lạm dụng hoặc mua nhầm hàng kém chất lượng.
Nếu bạn đang tìm một loại cao xương tự nhiên – nguyên chất – đã được kiểm nghiệm, hãy khám phá các dòng sản phẩm cao ngựa bạch được chứng nhận tại những nhà thuốc Đông y uy tín hoặc các trang thương mại điện tử có kiểm định. Sức khỏe của bạn xứng đáng được đầu tư đúng cách!